محققان به این نتیجه رسیده اند بدن انسان از تب به عنوان یک سپر دفاعی استفاده می کند و افزایش درجه حرارت بدن، برخی میکروب ها و ویروس ها را از بین می برد و تب یکی از نشانه های خوب بالینی برای آگاهی والدین و پزشک از وجود بیماری های عفونی است.

تب کودک چه موقع اورژانسی می شود؟

بیماری های کودک-تب کودک چه موقع اورژانسی می شود؟

بیشتر مادران با این صحنه مواجه شده اند: نیمه های شب فرزندتان با درد و ناله پیش شما آمده و شما هم با لمس پیشانی او متوجه تب و داغی سرش شده اید. این لحظات معمولا برای مادران کم تجربه سخت است، چون نمی دانند چه باید بکنند. تب کودک برای آنها کابوس است و به محض اینکه تب سنج یک درجه تب را نشان می دهد، شب را تا صبح بالای سر کودک بیدار می نشینند و مرتب تبش را اندازه می گیرند تا دچار تشنج نشود.

اما درست در همین مواقع است که باید خونسردی خودتان را حفظ کنید. بسیاری از والدین تب را خطرناک می دانند، اما متخصصان معتقدند در خیلی از موارد تب مشکل حادی نیست.

دکتر اکبر کوشانفر، متخصص اطفال و استاد دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی درباره تب نوزادان و کودکان بیشتر توضیح می دهد.

تب چیست؟

برای درک درست اینکه تب چیست، ابتدا باید سراغ هیپوتالاموس که غده ای در مغز است برویم. این غده که در وسط پایه مغز واقع شده مثل یک ترموستات عمل می کند. این ارگان با درک میزان دمای مناسب برای بدن پیامی را به سیستم های عصبی ارسال و آنها را برای رسیدن به دمای مطلوب آماده می کند.

دمای طبیعی بدن 37 درجه سانتی گراد است، البته در برخی افراد اندکی درجه حرارت بدن بالاتر یا پایین تر است. همچنین دمای بدن در طول شبانه روز متغیر است؛ در صبح اندکی پایین تر و در عصر اندکی بالاتر می رود.

وقتی ویروسی وارد بدن و خون کودک شود، موجب تغییراتی در خون و گلبول های سفید و درجه حرارت بالا برای دفاع می شود.

هیپوتالاموس با درک این موضوع به سیستم عصبی دستور می دهد درجه حرارت بدن بالا برود و دمای بدن ممکن است به 38 تا 40 درجه برسد.

گاهی اوقات در کودکان کمتر از 4 سال به علت عفونت گوش و در کودکان بالای 4 سال به علت سینوبرونشیت علائم بالینی تب و سرفه طول می کشد.

بیشتر محققان و پزشکان معتقدند تب برای کودکان مشکل جدی تلقی نمی شود. ثابت شده تب یک عامل دفاعی بدن بوده و دوره بیماری را کوتاه تر می کند و پایین آوردن تب دوره بهبود بیماری را در کودکان به شدت کند می کند.

بدن برای افزایش درجه حرارت خون مجبور است به سوخت و ساز بیفزاید و افزایش متابولیسم بدن باعث دفع بسیاری از سموم نهفته در بافت ها می شود.

در این صورت توصیه می شود در مورد تب ناشی از بیماری های عفونی و تب واکسیناسیون، استامینوفن تجویز نشود که دفاع بدن در مقابل میکروب ها کمتر نشود.

چقدر استامینوفن؟

استامینوفن به عنوان مسکن و تب بر مصرف زیادی دارد و در موارد لزوم باید مصرف شود، چون مسمومیت های دارویی با استامینوفن اتفاق می افتد. استامینوفن عمدتا به وسیله کبد متابولیزه می شود.

علائم مسمومیت خفیف مانند تهوع، رنگ پریدگی و خستگی است که به وسیله دفع استامینوفن غیر سمی از راه ادرار علائم بهبود می یابد.

تب کودک چه موقع اورژانسی می شود؟

شربت ایبوپروفن نیز داروی مناسب مسکن و تب بر برای کودکانی است که تب و درد عفونت گوش دارند.

اگر تب 30 تا 45 دقیقه بعد از مصرف دارو ادامه یافت، برای اطمینان از کافی بودن دارو، دوز دارو و پیمانه ای را که با آن دارو را به کودک داده اید، کنترل کنید.

در صورتی که میزان داروی داده شده کافی باشد، ممکن است بدن کودک به دارو جواب نداده باشد. اگر استامینوفن طی یک ساعت تب را پایین نیاورد، برای استفاده از داروی دیگر با پزشک مشورت کنید.

اندازه گیری تب و پایین آوردن آن

استفاده از درجه های اندازه گیری تب، وسیله مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن است. برای بچه ها به هیچ وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید، چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود.

دماسنج را زیر بغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید، یعنی اگر دماسنج تب کودک شما را 38 نشان داد، در حقیقت او 39 درجه تب دارد.

پاشویه یکی از روش های سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانواده ها توصیه می شود. والدین می توانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند.

حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب نیست، چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.

محققان به این نتیجه رسیده اند بدن انسان از تب به عنوان یک سپر دفاعی استفاده می کند و افزایش درجه حرارت بدن، برخی میکروب ها و ویروس ها را از بین می برد و تب یکی از نشانه های خوب بالینی برای آگاهی والدین و پزشک از وجود بیماری های عفونی است و بدون وجود تب پیش بینی عفونت در بدن بسیار سخت و پیچیده خواهد بود.

گاهی اوقات به دنبال تب، لرز ایجاد می شود و با وجود تب و پوشاندن کودک با پتو، او احساس سرما و لرز می کند.

چه زمان به پزشک مراجعه کنید

در برخی موارد در صورت بروز تب باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. مهم ترین موارد عبارت است از:

تب بالای 38 درجه در کودکان زیر سه ماه، تب بالای 38.2 در کودکان سه تا شش ماه، تب بالای 38.8 در کودکان بالای شش ماه.

اگر تب با علائمی مانند تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بی قراری شدید، رنگ پریدگی، سردرد شدید، ورم مفاصل، سفتی گردن، درد شدید شکم، برجسته شدن قسمت های نرم سر، کاهش سطح هوشیاری و مشکلات تنفسی همراه باشد، باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد.

رابطه تب و آسیب مغز

واقعیت این است که تب آسیبی به مغز وارد نمی کند. در فردی با عملکرد طبیعی مغز، تب یک واکنش طبیعی به عفونت است.

همان طور که گفته شد هر مغز سالم، یک ترموستات داخلی برای پیشگیری از بالا رفتن دمای بدن و آسیب به مغز دارد.

آسیب مغز تنها زمانی اتفاق می افتد که تب بیش از حد و شوک گرمایی ایجاد شود.

تب بیش از حد زمانی بروز می کند که مغز توان تنظیم حرارت بدن را نداشته باشد یا فرد نتواند خود را خنک کند. اما تب در اثر بیماری یک فرایند طبیعی است و به هیچ کدام از ارگان های بدن آسیب نمی زند.